Patella luxation-Diz kapağı çıkığı

Patella çıkıklarının oluşumunda bir çok faktör rol oynayabilir. Bu nedenler arasında bölgeyi etkileyen travmalar ve burkulmalar en önemli nedenlerdir. Ani dönüşler, atlama, düşme esnasında da şekillenebilir.

Ayrıca diz eklemini oluşturan kemiklerin özellikle ekleme yakın bölgesinde oluşan kırıklar ve deformasyonlar, diz kapağı kemiğini tutan bağların gevşekliği veya kopması gibi bir nedene bağlı oluşabileceği gibi özellikle küçük ırk köpeklerde doğmasal anomali olarak görülen kemik formundaki bozukluklar da patella çıkığının oluşum nedenleri arasındadır.

Hastalığın gelişimi nasıldır?

Patellanın normal pozisyonunun bozulması ve normal konumu dışında bulunması hali olan patella çıkıkları oluşum nedenlerine göre kısmi, total veya eklemin pozisyonuna bağlı olarak zaman zaman şekillenebilir. Genellikle oluşum şekline bağlı olarak da değişik derecelerde gelişim göstermektedir.

Hafif derecede bir çıkık söz konusu olduğunda eklem normal pozisyonundadır. Ancak bacağın gövdeden uzaklaştğı pozisyonda patellaya gelen darbeler sonucu veya kendiliğinden kayar ve çıkık şekillenir.

Bacağın vücuda yaklaştığı pozisyonda ve elle müdahele ile kolayca eski halini alabilir. Ancak sık sık tekrarlayan bir çıkık söz konusu olduğundan arthritis oluşmasına hazırlayıcı faktördür.

Daha ileri boyutlarda gözlenen tam çıkık olayları genellikle eklem, eklemi oluşturan kemikler ve patellayı tutan bağlar ile ilgili problemler nedeniyle oluşan ve kalıcı olan çıkıklardır. Çıkık olaylarına gerekli müdahaleler yapılmadğında ileri dönemlerde eklemde artroz (dejeneratif eklem hastalğı) ve deformasyonların şekillenme olasılığı çok yüksektir.

Hastalığın belirtileri nelerdir?

Kısmi olarak şekillenen hafif dereceli patella çıkıklarında görülebilecek en belirgin bulgu bacağın pozisyonuna bağlı olarak diz kapağı kemiğindeki yer değişimidir. Bu değişim bacağın pozisyonuna ve diz kapağı kemiğinin kaydığı yöne göre farklı klinik belirtiler gösterebilir.

Patellanın mediale (iç taraf) doğru kaydığı çıkıklar genellikle bacağın açık pozisyona getirildiği zamanlarda şekillenir ve bacak büküldüğü zaman patella normal pozisyonuna gelir. Bu tür çıkıklarda hasta genellikle bacağını askıda tutar ve basmaktan sakınır.

Tam şekillenen kalıcı çıkıklarda eklemin açılma veya kapanma hareketleri yapılamaz. Bacak gergin bir pozisyondadır. Yürüme güçlüğü olabileceği gibi eklemi bükmeden yapılan yürüyüş de bu durum için spesifiktir.

Hastalığı hazırlayıcı faktörler nelerdir ?

Doğmasal anomaliler, raşitzm gibi kemiklerde hasara neden olabilen hastalıklar, ağrı egzersizler, koşular, diz kapağı ve diz eklemi başlarının gevşekliği gibi nedenler hastalığın oluşumunu kolaylaştıran faktörlerdir.

Sonuç

Hafif olarak tanımlanan patella çıkıkları ani hareket, darbe, koşarken ani dönüşler, düşme gibi nedenlerle şekillenen ve çoğunlukla kalıcı olmayan kısmi çıkıklar şeklindedir. Yürüyüş sırasında veya bacağın pozisyonun düzelmesi ile kolaylıkla düzelebileceği gibi bazı olaylarda klinik belirtiler görülmeden kendiliğinden iyileşmeler de olabilir.

Kalıcı ve tam şekillenen patella çıkıklarında bacağın pozisyonunun düzeltilmesi veya el ile yapılan müdahaleler genellikle sonuç vermez ve çoğunlukla operatif yöntemlere başvurmak gerekebilir.