Dişi Köpeklerde Üreme Problemleri

Dişi Köpeklerde Abortus
Normal bir gebelik sırasında çeşitli nedenlere bağlı olarak yavrunun vaktinden önce uterus dışına çıkmasına yavru atma yani abortus denilir. Erken doğum olaylarını yavru atma olarak değerlendirmemek gerekir çünkü erken doğum olaylarında yavrunun yaşama şansı vardır. Ancak yavru atma olaylarında yavrunun ölümü ve sonra atılması söz konusu olduğundan yavrunun yaşama olasılığı yoktur. Uterus içinde ölen yavru vücut tarafından yabancı cisim gibi değerlendirilir ve dışarı atılır.

Yavru atma herhangi bir nedenle gebeliğin ilk dönemlerinde olabileceği gibi daha ileri dönemlerde de şekillenebilir. Bu nedenle de "şu dönemde yavru atma olayları olur" gibi bir sınırlama yapmak mümkün değildir. Bazen yavru atmaların farkına varılmayabilir ve hayvanın hamile kalmadığı düşünülür. özellikle gebeliğin tam olarak tanısının konulamadığı erken devrelerde şekillenen abortus olaylarını belirlemek genellikle atılan yavruların anne tarafından yenilmesi nedeniyle mümkün olmayabilir. Bazende hamileliğin erken dönemlerinde yavruların herhangi bir nedenle ölümü halinde yavru vücut tarafından rezorbe edilebilir ve herhangi bir belirti görülemeyebilir. İleri hamilelik durumlarında rezorbsiyon güçtür ve genellikle abort şekillenir.

Abortusları oluşum nedenlerine göre ;
Enfeksiyöz yavru atmalar,
Enfeksiyöz olmayan yavru atmalar olarak gruplandırılabiliriz.
Enfeksiyöz yavru atmalar;
Hamile köpeklerde her hangi bir hastalığın etkisi ile şekillenen sistemik bozukluğa bağlı olabileceği gibi uterusta şekillenen enfeksiyona bağlı olarakta gelişebilir.

Köpeklerde Salmonella, E.coli, Cmphylobacter, Toxoplasma gondi ve Brucella canis gibi bakteriyel veya Dıstemper, Parainfluensa gibi viral enfeksiyonlar yavru atmaya neden olabilirler.

Yüksek beden ısısı, anemi ve dehidrasyon ile seyreden ve genel durumun bozulduğu sistemik hastalıklar sırasında da yavru atmalar şekillenebilir.

Enfeksiyöz olmayan yavru atmalar;
Bu tür yavru atmaların belirgin bir sebebi yoktur. Yaralanma, sert darbe, düşme vb. bir nedene bağlı olarak yavrunun ölmesi, bazende uterustaki bir anomalinin varlığına bağlı olarak yavru gelişiminin durması nedeniyle abortus şekillenebilir. Ayrıca hormonal yetersizlikler, diabetes mellitus gibi endokrin sistemle ilgili bozukluklar, vitamin yetersizlikleri ve beslenme bozukluklarına bağlı olarakta abortuslar görülebilir.

Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde iştahsızlık, kusma, beden ısısında artma, durgunluk ve abdominal kontraksiyonlar görülmesi abortustan şüphe edilmesine neden olur. Abortuslar da elbetteki en belirgin semptom ölü yavrunun görülmesidir. Ayrıca vajinal akıntıda önemli bir bulgudur.

Böyle bir durumda vakit kaybetmeden veteriner hekiminize gitmelisiniz ve gebeliğin gelişimi hakkında bilgi almalısınız. Bu amaçla yapılacak ultrasonografik bakılar hem yavru hemde annedeki gelişim ve bozukluklar hakkında daha kesin bilgi verebilir. Yavru atma şüphesi olan köpeklerde uterustaki yavruların canlı olduğu tespit edildikten sonra hareketler kısıtlanarak gebeliğin devamına çalışılabilir ve zorunlu olmadıkça medikal bir tedaviden kaçınılmalıdır.

Eğer yavru atıldı ise uterusun pyometra veya mumufiye yavru yönünden muayeneleri yapılmalı ve gerekli tedaviler uygulanmalıdır. Uterus içinde atılamayan mumifiye yavruların varlığı gibi bir durum söz konusu ise operatif müdahale gerekebilir. Eğer gebe kalması istenmiyorsa uterus tamamen alınabilir. Ancak tekrar yavru almak isteniyorsa enfeksiyona bağlı bir problem olup olmadığı tespit edilmeli ve tedavisi yapılmalıdır aksi halde tekrarlayan abortuslar kaçınılmaz olabilir.

Brucella ve Toxoplazma gibi bir durumun varlığının tespiti ancak serolojik testler ile yapılabilir. Böyle bir durum tespit edildi ise özellikle Brucella varlığında tekrar çiftleştirmekten özellikle kaçınılmalıdır.


Dişi Köpeklerde Anomaliler
Uterus Dışı Gebelik;
Döllenmiş yumurtanın çeşitli nedenlerle uterusa ulaşamayarak başka bir yerde gelişmesine uterus dışı gebelik denilir. Köpeklerde oldukça nadir görülür.
Uterus dışı gebelik yerleşim yerine göre 3 şekilde olabilir.
Ovarium gebeliği
Oviduct gebeliği
Abdominal gebelik (Karın boşluğu)

Ovarium ve oviduct gebeliği köpeklerde pek gözlenen anomalilerden değildir. Ancak abdominal gebelik görülebilir. Abdominal gebelik ya döllenmiş yumurtanın döl kanalına giremeyip karın boşluğuna düşmesi veya uterusta meydana gelen bir yırtıktan karın boşluğuna düşmesi gibi iki şekilde meydana gelebilir. Abdominal gebelikde, döllenmiş yumurta karın boşluğunda plasenta oluşturarak gelişmeye devam eder. Bu gelişim hiç bir zaman tam bir yavru gelişimi şeklinde olup doğum ile sonuçlanmaz. ---cög---unlukla belli bir gelişimden sonra yavru ölür veya mumifiye olur.

Uterus dışı gebeliğin teşhisi çok zordur. Annede meydana gelen belirtiler veya karın boşluğunun tesadüfen açılması ile görülebilir.

Mola;
Gebeliğin erken dönemlerinde embriyonun ölmesi ancak yavru zarlarının gelişmeye devam etmesi sonucu oluşan içi sıvı dolu kitlelere mola denilir. Genellikle yavrulardan biri gelişirken diğeri gelişemeyerek mola halinde gözlenir. Tespit edilmesi oldukça güçtür. Ancak doğum sırasında dikkat edilirse görülebilir.
Tespit edildikten sonra operatif olarak alınması mümkündür.

Yavru Rezorbsiyonu;
Gebeliğin ilk dönemlerinde yavrunun ölmesi ve vücudun bu dokuları emmesi ile şekillenen ve nadir görülen bir olaydır. Hiç farkedilemeyebileceği gibi iyi takip edilen periyotlarda kızgınlıklar arasındaki sürenin uzaması ile fark edilebilir.

Mumifikasyon;
Yavru zarları ve yavru yumuşak doku sıvılarının emilmesi sonucu yavrunun sert deri ile kaplanmış iskelet halini almasıdır.
Beslenme yetersizliği, hormonal yetersizlik ve trauma nedeniyle oluşabilir. Teşhisi ultrasonografik bakı ile ve bazen cüssesi küçük hayvanlarda elle muayene ile yapılabilir. Bu gibi durumlarda genellikle abortus şekillenir. Ayrıca tespit edildikten sonra operatif olarak alınabileceği gibi hormon uygulanarak suni doğum ile yavrunun atılması da gerçekleştirilebilir.

Maserasyon;
Uterusta ölen yavrunun yumuşak dokularının sulu kahverengi bir kitle halini alması ve yavru iskelet kemiklerinin yumuşayarak birbirinden ayrılmasıdır. Bu erime nedeniyle uterusta iltihabik bir yapı meydana gelir.
Annede; sürekli bir sancı, kilo kaybı ve vulvadan gelen zamanla irinli bir hal alan koyu renkli akıntı görülür.
Total olarak uterusun alınması tedavinin en iyi yöntemidir.


Dişi Köpeklerde İstenmeyen Gebelik
İstenmeyen gebelikler oldukça sık görülen bir durumdur. Tabiki köpeğinizin kontrolünüz dışında çiftleşmesi bir takım problemler yaratabilir. Bu problemlerin başında da farklı ırklarla çiftleşme gelir. Ayrıca doğacak yavrulara bakamayacak veya sahiplendiremeyecek durumda da olabilirsiniz.

Böyle bir duruma düşmemek için alınabilecek en iyi önlem köpeğinizin oestrus döneminde çok dikkatli olmak ve onun erkek köpeklerle bir araya gelmesini engellemektir. Bu dönemde göstereceğiniz bir dakikalık dalgınlık bile köpeğinizin çiftleşmesi için yeterli bir süredir.

İstenmeyen gebeliği önlemenin yöntemlerini sıralayacak olursak;
östrus döneminin hormon kullanılarak bastırılması
Kısırlaştırma
İstenmeyen çiftleşme gerçekleşti ise hormon kullanılarak yavru oluşumunun önüne geçilmesi

Köpeğinizin çiftleştiğini gördüğünüzde eğer onun hamile kalmasını önlemek istiyorsanız vakit geçirmeden veteriner hekiminize baş vurmalısınız. üç gün ara ile yapılacak hormon uygulaması ile bu sorun büyük ölçüde çözümlenebilir. Ancak bu konu da dikkat etmeniz gereken önemli unsur zamandır. çiftleşmeden sonraki 3 gün içinde yapılan uygulamalarda başarı şansı yüksektir. Hormon uygulamalarında amaç döllenmiş yumurtanın uterus\'a yerleşmesini yani implantasyon denilen bağlanmayı önlemektir.

İstenmeyen gebeliklerde uygulanabilecek diğer bir yöntem ise operatif olarak yavrunun alınmasıdır. Operasyon ile sadece yavru alınabileceği gibi tüm uterus ve yumurtalıklar alınarak bir kez daha köpeğinizin istenmeyen bir gebelik yaşamasını tamamen önlemiş olabilirsiniz. Bu yöntem veteriner hekimler tarafından daha çok önerilmektedir.

Uzun süreli hormon tedavisi ile oestrusun ertelenmesi veya bastırılması bir takım problemlere sebep olabilmektedir. Bu sebepler arasında en sık görüleni rahim iltihaplarıdır. Bunun dışında vajina ve rektum prolapsusu, meme tümörü, yumurtalıklarda kist ve atrofi sayılabilir.


Dişi Köpeklerde Yalancı (Hayali) Gebelik
Kızgınlık dönemi sonrasında çiftleşme olsun veya olmasın gebelik belirtilerinin görülmesi ile ortaya çıkan duruma yalancı gebelik denir. Tüm hayvanlarda görülebilir ancak sıklıkla köpeklerde gözlenmiştir ve genel olarak sebebin hormonlar ve psişik faktörler olduğu kabul edilmektedir.

Yalancı gebelikte görülen belirtiler;
Karın ---sıs---er ve gerginleşir.
İştah artar.
Memelerde büyüme ve süt birikimi olabilir.
Oyuncaklara olan ilgisi normal zamanlara göre çok artmıştır ve oyuncaklarını devamlı sağa sola taşıma eğilimindedir. ---cög---u zaman aynen normal doğumda olduğu gibi doğum hazırlıkları bile yapabilir. Bu dönemde yumurtalıklarda ve uterus dokusunda da hormonların etkisi ile de---gıs---imler olmaktadır.

üst üste bir kaç kızgınlık sonrası yaşanan yalancı gebelik olaylarında rahim iltihabı meydana gelme riski oldukça fazladır.

Yalancı hamilelikte en büyük sorunlardan birisi memelerde süt birikimidir. Bu nedenle yapılacak ilk iş sütün geriletilmesine yönelik bir tedavi olmalıdır. Memelerde ki sütün sağılması meme bezlerini aktive edeceğinden bundan kaçınılmalıdır. Ayrıca uygulanacak hormon tedavilerinin sakıncalarınıda göz önünde tutmalısınız. Bu konuda mutlaka veteriner hekiminizden yardım almalısınız.

Unutmayın. Yalancı hamilelik genelde tekrarlayan bir sorundur. Bu tür bir sorunun önüne geçmenin en radikal çözümü kısırlaştırma yapmaktır.